查看文章

Suriye halklarının yönetime karşı örgütlü protesto hareketleri, önemli gelişmeler, zayiatlar ve evirilmeler üretti. Egemen paradigmaları üreten Oryantalist Batı söyleminde Arap Baharı yahut Uyanışı olarak adlandırılan bu toplumsal hareketler, demokrasi, özgürlükler, iktidar bölüşümünde eşit söz hakkı gibi siyasi ve sivil haklara gönderme yapan sivil toplum hareketleri şeklinde tanımlanmaktadır. Ancak egemen bilgi üreticilerinin denetimi altındaki sivil toplum paradigması, bölgedeki neo-liberal rantiye devletler ve neo-kolonyal etkilerin toplumsal tabanda yarattığı memnuniyetsizlik ve çaresizlik koşullarını örtmektedir. Bu minvalde bu halk hareketleri, siyasi amaçlı İhvan ve Selefi grupların mobilize ettiği ve örgütlemiş olmasınden dolayı sivil ve siyasi hak talebi olarak görünse de, Ortadoğu halklarının neo-liberal ve neo-kolonyal düzenin sunduğu sosyal ve eşit ekonomik haklardan yoksunluğa karşı anti-kolonyalist bir başkaldırısı olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmanın amacı Ortadoğu’da ortaya çıkan halk hareketine dair dominant söylem haline gelen sivil toplum, siyasi haklar ve özgürlük arayışı analizlerine alternatif bir katkı sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda Arap hareketleri hak temelli bir demokratikleşme analiziyle modern vatandaşlığın gelişim sürecinde ekonomik ve sosyal hak talebi olarak incelenmektedir. Böylelikle bu çalışma halk tabanının müdahil olduğu bu hareketleri, bir rejim ve eşitsiz sivil-siyasi haklar sorunundan ziyade, Ortadoğu ülkelerinin geri planda kalmış temel sorunları olan eşitsiz ve rantçı kaynak dağılımı, yolsuzluklar, çıkar ortaklığına dayalı toplumsal tabakalaşma, işsizlik ve yoksulluk ile mücadele gibi sorunlara işaret etmektedir.